John Martinis kimdir, kaç yaşında, nereli? 

JOHN MARTINIS KİMDİR?

John M. Martinis, 1958 yılında doğan Amerikalı fizikçidir 95,124. University of California, Santa Barbara’da Professor Emeritus unvanına sahip olan Martinis, kuantum bilgisayar teknolojisinin öncülerinden biridir 105. 2025 itibarıyla Qolab şirketinin CTO ve kurucu ortağı olarak görev yapmaktadır 95. Süperiletken kubitler ve Josephson kavşak kuantum bitleri konularında dünya çapında tanınan uzman olan John Martinis, özellikle Google’da gerçekleştirdiği “kuantum üstünlüğü” deneyi ile tarihe geçmiştir. 2019 yılında Google ekibiyle birlikte 53-kubitlik kuantum bilgisayar kullanarak klasik süper bilgisayarları belirli bir görevde geride bırakan ilk deney gerçekleştiren Martinis, kuantum bilgisayar alanında çığır açan keşiflerle tanınmaktadır 95.

JOHN MARTINIS KAÇ YAŞINDA?

John Martinis, 1958 doğumlu olup 2025 itibarıyla 67 yaşındadır 95,124. 67 yaşında Nobel Fizik Ödülü’nü almış olması, uzun yıllar sürdürdüğü bilimsel araştırmalarının sonunda geldiğini göstermektedir. 1980’li yıllardan beri kuantum fiziği alanında çalışan Martinis, 40 yılı aşkın deneyimiyle kuantum teknolojilerinin gelişiminde önemli rol oynamıştır. Doktora tezini 1985’te tamamlamasından itibaren kesintisiz olarak araştırma faaliyetlerini sürdüren John Martinis, 60’lı yaşlarında bile aktif olarak teknoloji şirketlerinde liderlik rolü üstlenmeye devam etmektedir.

JOHN MARTINIS NERELİ?

John Martinis Amerikalı olup doğum yeri Nobel Komitesi’nin resmi sayfasında belirtilmemiştir, ancak Amerikan uyruklu bir fizikçi olduğu bilinmektedir 95,124. Eğitim hayatını University of California, Berkeley’de geçiren Martinis, 1976-1987 yılları arasında bu üniversitede okumuş ve burada Fizik alanında hem lisans (B.S. 1980) hem de doktora (Ph.D. 1987) derecelerini almıştır 95,108. Berkeley’deki doktora tez danışmanı John Clarke olan Martinis, böylece Nobel Ödülü’nü paylaştığı John Clarke’ın öğrencisi olmuş ve sonrasında Amerika’nın çeşitli eyaletlerinde bilimsel kariyerini sürdürmüştür.

JOHN MARTINIS HANGİ ÜNİVERSİTEDE ÇALIŞIYOR?

John Martinis, University of California, Santa Barbara (UCSB) Fizik Bölümü’nde Professor Emeritus unvanıyla görev yapmaktadır 124,105. 2004 yılından itibaren UCSB’de çalışmaya başlayan Martinis, 2017 yılına kadar Worster Chair in experimental physics unvanını taşımıştır 95. Santa Barbara’daki ofisi Broida Hall 4239’da bulunan Martinis, süperiletken cihazların fiziği konusunda araştırmalar yürütmektedir 105. Akademik pozisyonuna ek olarak, 2025 itibarıyla Qolab şirketinin CTO ve kurucu ortağı olarak da aktif görev almaktadır 95. Daha önce Google Quantum AI Lab’da (2014-2020) ve Silicon Quantum Computing’de (2020-2022) çalışan Martinis, şu anda hem akademik hem de endüstriyel projelerde yer almaktadır.

JOHN MARTINIS NOBEL ÖDÜLÜ’NÜ NEDEN ALDI?

John Martinis, John Clarke ve Michel H. Devoret ile birlikte “elektrik devresinde makroskopik kuantum mekanik tünelleme ve enerji kuantizasyonunun keşfi” nedeniyle 2025 Nobel Fizik Ödülü’nü kazanmıştır 124,95. Bu çığır açan keşif, Martinis’in 1985 yılında John Clarke danışmanlığında tamamladığı doktora tezine dayanmaktadır 95. “Macroscopic quantum tunneling and energy-level quantization in the zero voltage state of the current-biased Josephson junction” başlıklı tez çalışması, Josephson kavşaklarında makroskopik kuantum tünelleme ve enerji seviyesi kuantizasyonunu göstermiştir. Bu buluş, kuantum mekaniğinin makroskopik düzeyde gözlemlenebileceğini kanıtlamış ve günümüzün kuantum bilgisayar teknolojilerinin temelini oluşturmuştur.

JOHN MARTINIS’İN GOOGLE’DAKİ KUANTUM ÜSTÜNLÜĞÜ BAŞARISI NEDİR?

John Martinis, 2014 yılında Google Quantum AI Lab tarafından işe alınmış ve ekibiyle birlikte kuantum bilgisayar geliştirme projesini yönetmiştir 95. En büyük başarısı, 2019 yılında Nature dergisinde yayımlanan “kuantum üstünlüğü” deneyidir 95,94. 53-kubitlik programlanabilir süperiletken bir işlemci kullanarak gerçekleştirilen bu deney, kuantum bilgisayarının belirli bir görevde klasik süper bilgisayarları geride bıraktığını kanıtlamıştır. Bu başarı, kuantum bilgisayarların teoriden uygulamaya geçişinde milat olarak kabul edilmektedir. 2014-2020 yılları arasında Google’da 25 mühendis ve fizikçiden oluşan bir ekibi yöneten Martinis, pratik kuantum bilgisayar inşa etme hedefinde önemli adımlar atmıştır 112.

JOHN MARTINIS’İN BİLİMSEL ÇALIŞMALARI NELERDİR?

John Martinis’in araştırma alanları şunları kapsamaktadır 95,105:

Josephson Kavşak Kuantum Bitleri

2002 yılından itibaren Josephson kavşak kubitlerini kullanarak kuantum bilgisayar inşa etme üzerine yoğunlaşan Martinis, bu alanda öncü çalışmalar yapmıştır 95. Süperiletken kuantum interferans cihazları (SQUID) ve X-ışını algılama teknikleri geliştirmiştir.

Süperiletken Cihazlar Fiziği

Düşük gürültü ve yüksek hassasiyet performansı elde etmeye odaklanan Martinis, süperiletken cihazların fiziksel özelliklerini araştırmaktadır 105. Bu çalışmalar, kuantum bilgisayarların donanım temellerini oluşturmaktadır.

Kuantum Hata Düzeltme

Güncel araştırmalarında kuantum bilgisayarların güvenilirliğini artırmak için kuantum hata düzeltme teknikleri üzerinde çalışmaktadır. Bu alan, pratik kuantum bilgisayarların geliştirilmesi için kritik öneme sahiptir.

JOHN MARTINIS HANGİ ÖDÜLLERI ALDI?

John Martinis, 2025 Nobel Fizik Ödülü’nden önce de önemli ödüller almıştır:

Prestijli Ödülleri

• 2014: Fritz London Memorial Prize 95,100
• 2021: John Stewart Bell Prize for Research on Fundamental Issues in Quantum Mechanics and Their Applications 95,101
• 2025: Nobel Fizik Ödülü (John Clarke ve Michel H. Devoret ile paylaşımlı) 124,95

JOHN MARTINIS’İN AKADEMİK KARİYERİ NASIL GELİŞTİ?

John Martinis’in akademik kariyeri UC Berkeley’de başlamış ve uluslararası düzeyde gelişmiştir. 1976-1987 yılları arasında Berkeley’de eğitim alan Martinis, 1980’de lisans, 1987’de doktora derecesini almıştır 95,108. Doktora sonrası Fransa’da Commissariat à l’Energie Atomique (Saclay) ve sonrasında Amerika’da National Institute of Standards and Technology (NIST) Boulder’da çalışmıştır 95.

Kariyerinde Dönüm Noktaları

• 1985: Doktora tezini John Clarke danışmanlığında tamamladı
• 2002: Josephson kavşak kubitlerle çalışmaya başladı
• 2004: UC Santa Barbara’ya katıldı ve Worster Chair aldı
• 2014: Google Quantum AI Lab tarafından işe alındı
• 2019: Kuantum üstünlüğü deneyini yayımladı
• 2020: Google’dan ayrıldı (Nisan)
• 2020: Silicon Quantum Computing’e katıldı (Eylül)
• 2022: Qolab’ı kurdu
• 2025: Qolab CTO’su oldu 95

QOLAB NEDİR VE JOHN MARTINIS’İN ROLÜ NEDİR?

Qolab, John Martinis’in 2022 yılında kurduğu kuantum teknoloji şirketidir 95. 2025 itibarıyla şirketin CTO’su ve kurucu ortağı olarak görev yapan Martinis, burada kuantum bilgisayar teknolojilerini ticari uygulamalara dönüştürme üzerine çalışmaktadır 97. Google’daki kuantum üstünlüğü deneyiminin arkasındaki kilit figür olan Martinis, Qolab’da ölçeklenebilir kuantum sistemleri inşa etme hedefiyle araştırmalarını sürdürmektedir. Şirket, kuantum bilgisayarların pratik problemlerin çözümünde kullanılması için gerekli teknolojileri geliştirmektedir.